Με τη δημοσιευθείσα στις 09.02.2023 απόφασή του το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι εθνική νομοθεσία που προβλέπει ότι ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή ο εκτελών την επεξεργασία μπορεί να απολύσει μόνο για σπουδαίο λόγο τον Υπεύθυνο Προστασίας Δεδομένων (ΥΠΔ), ο οποίος είναι μέλος του προσωπικού του, ακόμη και αν η απόλυση δεν συνδέεται με την άσκηση των καθηκόντων του τελευταίου, δεν αντιβαίνει στις διατάξεις Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ).
Επίσης, σύμφωνα με το ΔΕΕ, η ανάθεση στον ΥΠΔ άλλων καθηκόντων ή υποχρεώσεων που συνεπάγονται τον εκ μέρους του καθορισμό των σκοπών και του τρόπου της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα εντός του οργανωτικού πλαισίου του υπευθύνου επεξεργασίας ή του εκτελούντος την επεξεργασία μπορεί να οδηγήσει σε «σύγκρουση συμφερόντων», βάσει των διατάξεων ΓΚΠΔ.
Ιστορικό της υπόθεσης
Ο FC εργάζεται στην X‑FAB από την 1η Νοεμβρίου 1993.
Στην εταιρία αυτή ασκεί καθήκοντα προέδρου του συμβουλίου εργαζομένων και απαλλάσσεται εν μέρει, λόγω της ιδιότητάς του αυτής, από την υποχρέωση να εργάζεται. Επιπλέον, ασκεί καθήκοντα αντιπροέδρου του κεντρικού συμβουλίου εργαζομένων που συστάθηκε για τρεις επιχειρήσεις του ομίλου εταιριών στον οποίο ανήκει η X‑FAB, οι οποίες είναι εγκατεστημένες στη Γερμανία.
Από 1ης Ιουνίου 2015, ο FC ορίστηκε, από κάθε επιχείρηση χωριστά, ως ΥΠΔ της X‑FAB, της μητρικής της εταιρίας καθώς και άλλων θυγατρικών της εγκατεστημένων στη Γερμανία. Κατά το αιτούν δικαστήριο, σκοπός του παράλληλου αυτού διορισμού του FC ως ΥΠΔ όλων των ως άνω επιχειρήσεων ήταν η εξασφάλιση ενιαίου επιπέδου προστασίας των δεδομένων στις εν λόγω επιχειρήσεις.
Κατόπιν αιτήματος του υπευθύνου για την προστασία των δεδομένων και την ελευθερία πληροφόρησης της Θουριγγίας (Γερμανία), η X‑FAB και οι επιχειρήσεις που μνημονεύονται στη σκέψη 12 της παρούσας αποφάσεως ανακάλεσαν με άμεση ισχύ, με έγγραφα της 1ης Δεκεμβρίου 2017, τον διορισμό του FC ως ΥΠΔ. Με χωριστά έγγραφα της 25ης Μαΐου 2018, οι επιχειρήσεις αυτές επανέλαβαν, για κάθε ενδεχόμενο, την πράξη αυτή, βάσει του άρθρου 38, παράγραφος 3, δεύτερη περίοδος, του ΓΚΠΔ, το οποίο είχε εν τω μεταξύ τεθεί σε εφαρμογή, επικαλούμενες λόγους συνδεόμενους με τον όμιλο εταιριών στον οποίο ανήκει η X‑FAB.
Με την αγωγή που άσκησε ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων, ο FC ζήτησε να αναγνωριστεί ότι εξακολουθεί να έχει την ιδιότητα του ΥΠΔ της X‑FAB. Η X‑FAB υποστήριξε ότι υφίσταται κίνδυνος συγκρούσεως συμφερόντων αν ο FC ασκεί συγχρόνως τα καθήκοντα του ΥΠΔ και του προέδρου του συμβουλίου εργαζομένων, για τον λόγο ότι οι δύο αυτές θέσεις είναι ασυμβίβαστες μεταξύ τους. Συνεπώς υφίσταται, κατά την άποψή της, σπουδαίος λόγος που δικαιολογεί την παύση του FC από τα καθήκοντα του ΥΠΔ.
Το πρωτοβάθμιο και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο δέχθηκαν την αγωγή του FC. Με την αναίρεση που άσκησε η X‑FAB ενώπιον του Bundesarbeitsgericht (Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών, Γερμανία), το οποίο είναι το αιτούν δικαστήριο, ζητήθηκε η απόρριψη της αγωγής.
Το αιτούν δικαστήριο επισήμανε ότι η έκβαση της αναιρέσεως εξαρτάται από την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης. Ειδικότερα, τίθεται, αφενός, το ερώτημα μήπως το άρθρο 38, παράγραφος 3, δεύτερη περίοδος, του ΓΚΠΔ δεν επιτρέπει νομοθετική ρύθμιση κράτους μέλους βάσει της οποίας η απόλυση του ΥΠΔ τελεί υπό αυστηρότερες προϋποθέσεις από τις προβλεπόμενες στο δίκαιο της Ένωσης και, σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως, αν η διάταξη αυτή έχει επαρκή νομική θεμελίωση. Σε περίπτωση που το Δικαστήριο κρίνει ότι οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες τελεί η απόλυση βάσει του BDSG είναι σύμφωνες με το δίκαιο της Ένωσης, πρέπει να εξεταστεί αν τα καθήκοντα του προέδρου του συμβουλίου εργαζομένων και του ΥΠΔ της ίδιας επιχείρησης μπορούν να ασκούνται από ένα και το αυτό πρόσωπο ή αν τούτο συνεπάγεται σύγκρουση συμφερόντων κατά την έννοια του άρθρου 38, παράγραφος 6, δεύτερη περίοδος, του ΓΚΠΔ.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Bundesarbeitsgericht (Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο προδικαστικά ερωτήματα.
Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο έκρινε ότι το άρθρο 38, παράγραφος 3, δεύτερη περίοδος, του ΓΚΠΔ δεν αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία προβλέπει ότι ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή ο εκτελών την επεξεργασία μπορεί να απολύσει μόνο για σπουδαίο λόγο τον ΥΠΔ που είναι μέλος του προσωπικού του, ακόμη και αν η απόλυση δεν συνδέεται με την άσκηση των καθηκόντων του ΥΠΔ, υπό την προϋπόθεση ότι η ρύθμιση αυτή δεν υπονομεύει την επίτευξη των σκοπών του κανονισμού.
Επιπλέον, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι «σύγκρουση συμφερόντων», κατά το άρθρο 38, παράγραφος 6, του ΓΚΠΔ, μπορεί να υπάρξει όταν ανατίθενται στον ΥΠΔ άλλα καθήκοντα ή υποχρεώσεις που θα συνεπάγονταν τον εκ μέρους του καθορισμό των σκοπών και του τρόπου της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα εντός του οργανωτικού πλαισίου του υπευθύνου επεξεργασίας ή του εκτελούντος την επεξεργασία, όπερ εναπόκειται στο εθνικό δικαστήριο να εξακριβώσει κατά περίπτωση, βάσει εκτιμήσεως όλων των κρίσιμων περιστάσεων όπως, μεταξύ άλλων, της οργανωτικής δομής του υπευθύνου επεξεργασίας ή του εκτελούντος την επεξεργασία και υπό το πρίσμα του συνόλου των εφαρμοστέων διατάξεων, συμπεριλαμβανομένων τυχόν εσωτερικών κανόνων του υπευθύνου επεξεργασίας ή του εκτελούντος την επεξεργασία.
Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA
Πηγή: lawspot.gr