Σήμερα το Συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία (γενική προσέγγιση) σχετικά με πρόταση τροποποίησης του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Το γεγονός αυτό θα επιτρέψει στην Προεδρία του Συμβουλίου να αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την επίτευξη τελικής συμφωνίας.
Με τη μεταρρύθμιση επιδιώκεται να μειωθεί η εξάρτηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από τις ασταθείς τιμές των ορυκτών καυσίμων, να προστατεύονται οι καταναλωτές από τις απότομες αυξήσεις των τιμών, να επισπευσθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να βελτιωθεί η προστασία των καταναλωτών.
Η πρόταση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει επίσης κανονισμό που επικεντρώνεται στη βελτίωση της προστασίας της Ένωσης από τη χειραγώγηση της αγοράς μέσω καλύτερης παρακολούθησης και μεγαλύτερης διαφάνειας (REMIT). Κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Ενέργειας (Ενέργεια) της 19ης Ιουνίου 2023 συμφωνήθηκε γενική προσέγγιση επί του κανονισμού REMIT.
Μακροπρόθεσμες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας
Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στη σταθεροποίηση των μακροπρόθεσμων αγορών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της ενίσχυσης της αγοράς συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΣΑΗΕ), της γενίκευσης της χρήσης αμφίδρομων συμβάσεων επί διαφοράς (CfD) και της βελτίωσης της ρευστότητας της προθεσμιακής αγοράς.
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη θα προωθήσουν την υιοθέτηση συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αίροντας αδικαιολόγητους φραγμούς και δυσανάλογες ή μεροληπτικές διαδικασίες ή επιβαρύνσεις. Τα μέτρα ενδέχεται να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, συστήματα εγγύησης του Δημοσίου σε τιμές αγοράς, ιδιωτικές εγγυήσεις ή εγκαταστάσεις συγκέντρωσης της ζήτησης για ΣΑΗΕ.
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι οι αμφίδρομες συμβάσεις επί διαφοράς (μακροπρόθεσμες συμβάσεις που συνάπτονται από δημόσιους φορείς για τη στήριξη επενδύσεων, οι οποίες συμπληρώνουν την αγοραία τιμή όταν είναι χαμηλή και ζητούν από τον παραγωγό να επιστρέψει ένα ποσό όταν η αγοραία τιμή είναι υψηλότερη από ένα ορισμένο όριο, προκειμένου να αποφεύγονται υπερβολικά απροσδόκητα κέρδη) θα είναι το υποχρεωτικό μοντέλο που θα χρησιμοποιείται όταν η δημόσια χρηματοδότηση αφορά μακροπρόθεσμες συμβάσεις, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Οι αμφίδρομες συμβάσεις επί διαφοράς θα ισχύουν για επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής που βασίζονται στην αιολική ενέργεια, την ηλιακή ενέργεια, τη γεωθερμική ενέργεια, την υδροηλεκτρική ενέργεια χωρίς ταμιευτήρες και την πυρηνική ενέργεια. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο θα παρέχεται προβλεψιμότητα και βεβαιότητα.
Οι κανόνες για τις αμφίδρομες συμβάσεις επί διαφοράς θα εφαρμοστούν μόνο έπειτα από μεταβατική περίοδο τριών ετών (πέντε έτη για έργα που αφορούν υπεράκτια υβριδικά περιουσιακά στοιχεία που συνδέονται με δύο ή περισσότερες ζώνες προσφοράς) μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού, προκειμένου να διατηρηθεί η ασφάλεια δικαίου για τα εν εξελίξει έργα.
Το Συμβούλιο προσέθεσε ευελιξία ως προς τον τρόπο αναδιανομής των κρατικών εσόδων που προκύπτουν μέσω αμφίδρομων συμβάσεων επί διαφοράς. Τα έσοδα θα αναδιανέμονται στους τελικούς πελάτες και μπορούν επίσης να χρησιμοποιούνται για να χρηματοδοτούν τις δαπάνες για τα καθεστώτα άμεσης στήριξης των τιμών ή τις επενδύσεις για τη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς πελάτες.
Μηχανισμός δυναμικότητας
Οι μηχανισμοί δυναμικότητας είναι μέτρα στήριξης που μπορούν να θεσπίζουν τα κράτη μέλη για να αμείβουν τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, προκειμένου να εγγυώνται τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια. Το Συμβούλιο συμφώνησε να καταργηθεί ο προσωρινός χαρακτήρας των μέτρων αυτών.
Το Συμβούλιο εισήγαγε παρέκκλιση από τις ισχύουσες απαιτήσεις σχετικά με τα όρια εκπομπών CO2 για τους παραγωγούς ώστε να λαμβάνουν στήριξη από τους μηχανισμούς δυναμικότητας, υπό αυστηρούς όρους και έως τις 31 Δεκεμβρίου 2028.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν επίσης ότι οι διαδικασίες έγκρισης των μηχανισμών δυναμικότητας πρέπει να απλουστευτούν. Το Συμβούλιο πρότεινε αλλαγές με επίκεντρο τον εξορθολογισμό της διαδικασίας στο ισχύον πλαίσιο του μηχανισμού δυναμικότητας. Ζήτησε επίσης από την Επιτροπή να υποβάλει λεπτομερή έκθεση εκτίμησης σχετικά με περαιτέρω δυνατότητες απλούστευσης της διαδικασίας εφαρμογής των μηχανισμών δυναμικότητας. Την έκθεση θα ακολουθήσουν προτάσεις για την απλούστευση της διαδικασίας τρεις μήνες μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού.
Προστασία των καταναλωτών
Το Συμβούλιο εισήγαγε διευκρινίσεις όσον αφορά τις διατάξεις για την προστασία των πελατών. Συμφώνησε να ενισχύσει την προστασία των καταναλωτών με την καθιέρωση ελεύθερης επιλογής προμηθευτή και της δυνατότητας πρόσβασης σε δυναμικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, συμβάσεις ορισμένου χρόνου και σταθερής τιμής, εκτός εάν οι προμηθευτές δεν προσφέρουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου και σταθερής τιμής, και εφόσον αυτό δεν μειώνει τη συνολική διαθεσιμότητα συμβάσεων ορισμένου χρόνου και σταθερής τιμής.
Το Συμβούλιο συμφώνησε να θεσπίσει αυστηρότερους κανόνες σε σχέση με το παρελθόν για τους προμηθευτές στο πλαίσιο των στρατηγικών αντιστάθμισης του κινδύνου στις τιμές για την προστασία των πελατών από τις διακυμάνσεις στις αγορές χονδρικής. Συμφώνησε να προστατεύσει τους ευάλωτους πελάτες από αποσυνδέσεις, θέτοντας σε εφαρμογή —εάν δεν υπάρχουν ήδη— συστήματα «ύστατου προμηθευτή» που να διασφαλίζουν τη συνέχεια του εφοδιασμού τουλάχιστον για τους οικιακούς πελάτες.
Συμφωνήθηκε επίσης όλοι οι πελάτες να έχουν το δικαίωμα σε συστήματα κοινής χρήσης ενέργειας (χρήση, κοινή χρήση και αποθήκευση αυτοπαραγόμενης ενέργειας) και όλα τα δικαιώματα των καταναλωτών να επεκταθούν στους τελικούς πελάτες που συμμετέχουν σε συστήματα κοινής χρήσης ενέργειας.
Προσιτές τιμές ενέργειας σε περιόδους κρίσης
Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν ρυθμιζόμενες τιμές για τα ενεργειακά φτωχά και ευάλωτα νοικοκυριά, και ως μεταβατικό μέτρο για τα νοικοκυριά και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, είτε υπάρχει κρίση στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας είτε όχι. Η μεταρρύθμιση προσθέτει προσωρινή δυνατότητα εφαρμογής ρυθμιζόμενων τιμών, ακόμη και κάτω του κόστους, στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) σε περιόδους κρίσης.
Τα κράτη μέλη ενίσχυσαν τον ρόλο του Συμβουλίου όσον αφορά την κήρυξη προσωρινής περιφερειακής ή ενωσιακής κρίσης τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Τροποποίησαν επίσης τους όρους για την κήρυξη κρίσης τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να μπορεί να κηρύσσεται κρίση όταν πολύ υψηλές μέσες τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να διαρκέσουν τουλάχιστον 6 μήνες καθώς και όταν αναμένεται να συνεχιστούν οι απότομες αυξήσεις των τιμών λιανικής της ηλεκτρικής ενέργειας για τουλάχιστον 3 μήνες.
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν ανώτατο όριο στα υπερβολικά αγοραία έσοδα από την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από παραγωγούς με χαμηλότερο οριακό κόστος, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η πυρηνική ενέργεια και ο λιγνίτης («υποοριακοί παραγωγοί») έως τις 30 Ιουνίου 2024, υπό τους ίδιους όρους με το μέτρο έκτακτης ανάγκης για τα υποοριακά έσοδα που θεσπίστηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022.
Επόμενα βήματα
Η γενική προσέγγιση θα αποτελέσει την εντολή για διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την τελική μορφή της νομοθετικής πράξης. Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.
Το κείμενο της γενικής προσέγγισης θα είναι διαθέσιμο σε μεταγενέστερο στάδιο.
Πλαίσιο
Με τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας προτείνεται η τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και η βελτίωση της προστασίας της Ένωσης έναντι της χειραγώγησης της αγοράς μέσω καλύτερης παρακολούθησης και μεγαλύτερης διαφάνειας (REMIT).
Η Επιτροπή υπέβαλε τις προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ στις 14 Μαρτίου 2023.
Πηγή: Lawnet.gr
