Οι εφαρμογές της νέας ψηφιακής τεχνολογίας της τρισδιάστατης εκτύπωσης (3D Printing) αντικειμένων έχουν οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές στο σύνολο της παραγωγής σε πληθώρα βιομηχανικών και μη κλάδων, όπως τη βιοτεχνολογία, την ιατρική, την αρχιτεκτονική.
Με τον όρο 3d printing (τρισδιάστατη εκτύπωση) ονομάζεται η κατασκευή αντικειμένων με την βοήθεια της προσθήκης διαφόρων τύπων υλικού κατά στάδια, το οποίο θερμαίνεται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες και ρευστοποιείται με σκοπό την δημιουργία αντικειμένων.
Ποιος είναι όμως ο υπεύθυνος σε περίπτωση ελλαττωματικού ή επικίνδυνου προϊόντος τρισδιάστατης εκτύπωσης;
Σε περίπτωση ατυχήματος, η ευθύνη για ένα ελλαττωματικό προϊόν θα μπορούσε να βαρύνει τον δημιουργό ή τον προμηθευτή του τρισδιάστατου αρχείου, τον παραγωγό του εκτυπωτή, τον κατασκευαστή του λογισμικού για τον τρισδιάστατο εκτυπωτή, τον προμηθευτή του υλικού που χρησιμοποιήθηκε ή το πρόσωπο που δημιούργησε το αντικείμενο, ανάλογα με την προέλευση του ελαττώματος. Επομένως, η αλυσίδα ευθυνών μπορεί να είναι μεγάλη και περίπλοκη.
Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει ειδική, αυτοτελής νομοθεσία για την αστική ευθύνη για τα προϊόντα 3D εκτύπωσης. Πλην όμως, με το ν. 4961/2022 για τις αναδυόμενες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (Α’ 146), γίνεται μια πρώτη προσπάθεια αποκρυστάλλωσης του πλέγματος δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των παραγόντων που συμμετέχουν στην αλυσίδα εφοδιασμού προϊόντων τρισδιάστατης εκτύπωσης (κατασκευαστής, μεσάζοντες, διανομείς), ιδίως μέσω της συμπλήρωσης του υφιστάμενου πλαισίου για την προστασία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 57 του ν.4961/2022, ως προς την ευθύνη των εμπλεκόμενων προσώπων στα στάδια της τρισδιάστατης εκτύπωσης, ορίζεται:
« 1. Το ψηφιακό μοντέλο ή το αρχείο που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης θεωρούνται ως αγαθά κατά την έννοια της περ. 5 του άρθρου 1Α του ν. 2251/1994 (Α` 191). Ο δημιουργός ή ο νόμιμος δικαιούχος ή ο πωλητής του ευθύνονται σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2251/1994 για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμά του.
2. Το τρισδιάστατα εκτυπωμένο αντικείμενο θεωρείται ως αγαθό κατά την έννοια της περ. 5 του άρθρου 1Α του ν. 2251/1994. Ο πωλητής τρισδιάστατα εκτυπωμένου αντικειμένου και όποιος εκτυπώνει τέτοιου είδους αντικείμενο για εμπορικό σκοπό ευθύνονται σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2251/1994 για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμα που προκύπτει κατά την εκτύπωση, συμπεριλαμβανομένης και της ευθύνης για την επιλογή των υλικών εκτύπωσης.
3. Ο τρισδιάστατος εκτυπωτής ή σαρωτής και το λογισμικό αυτών θεωρούνται αγαθά κατά την έννοια της περ. 5 του άρθρου 1Α του ν. 2251/1994. Ο δημιουργός ή ο πωλητής αυτών ευθύνονται σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 2251/1994 για κάθε ζημία που οφείλεται σε ελάττωμά τους.
4. Ο δημιουργός ή ο νόμιμος δικαιούχος δεν ευθύνονται, εφόσον το ψηφιακό μοντέλο ή αρχείο που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης, το τρισδιάστατα εκτυπωμένο αντικείμενο και ο τρισδιάστατος εκτυπωτής ή σαρωτής ή το λογισμικό αυτών χρησιμοποιούνται για: α) ιδιωτική, δικαστική ή διοικητική χρήση, β) χρήση προς όφελος ατόμων με αναπηρία, γ) χρήση για προσωρινές ή παρεπόμενες φάσεις μιας τεχνολογικής μεθόδου που δεν έχουν αυτοτελώς οικονομική σημασία, δ) την εκπλήρωση εκπαιδευτικών ή ερευνητικών σκοπών, ε) ειδησεογραφικούς σκοπούς ή στ) τη χρήση εικόνων ή αντικειμένων σε δημόσιους χώρους ή εκθέσεων σε μουσεία ή σε καταλόγους έργων, εφόσον, στις ανωτέρω περιπτώσεις, δεν θίγεται η κανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου και δεν πλήττονται αδικαιολόγητα τα έννομα συμφέροντα του δημιουργού ή του νόμιμου δικαιούχου. Ειδικά για το ψηφιακό μοντέλο ή αρχείο που σχετίζεται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης, το πρώτο εδάφιο εφαρμόζεται μόνον εφόσον η αρχική κτήση, κατοχή ή πρόσβαση σε αυτά είναι νόμιμη.»
Επισημαίνεται ότι με την ως άνω πρόβλεψη, δεν δημιουργείται νέο, αυτοτελές καθεστώς ευθύνης, αλλά κάθε στάδιο της τρισδιάστατης εκτύπωσης που περιγράφεται στο ως άνω άρθρο χαρακτηρίζεται ως αγαθό που υπάγεται στις διατάξεις του ν. 2551/1994 (Α’ 191) περί προστασίας του καταναλωτή και συνεπώς η ευθύνη των εμπλεκομένων προσώπων ρυθμίζεται από τη διάταξη του άρθρου 6 του ν. 2551/1994 («ευθύνη του παραγωγού για ελαττωματικά προϊόντα»).
ΒΑΣΙΛΙΚΗ Δ. ΒΛΑΧΟΥ
Δικηγόρος, LL.M. Αστικού Δικαίου
Πηγή: ethemis.gr
