Revenge p0rn: Κακουργηματική παραβίαση προσωπικών δεδομένων με σκοπό βλάβης άλλου (ΑΠ 686/2021)

Αποθήκευση αρχείου με βιντεοσκοπημένες ερωτικές συνευρέσεις, μεταφορά σε Η/Υ, «μοντάρισμα» και μετάδοσή του, χωρίς δικαίωμα και χωρίς τη συναίνεση της παθούσας, με την ανάρτησή του στο διαδίκτυο – Ο σκοπός της βλάβης άλλου δεν απαιτεί και τη συνδρομή ποσοτικού κριτηρίου

Με απόφασή του (686/2021) ο Άρειος Πάγος απέρριψε αίτηση αναίρεσης απόφασης, δυνάμει της οποίας ο κατηγορούμενος κηρύχθηκε ένοχος για τις πράξεις της μετάδοσης κατ’ εξακολούθηση σε τρίτα μη δικαιούμενα πρόσωπα αρχείων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με σκοπό να βλάψει τρίτον και της συμμετοχής σε αυτοκτονία κατ’ εξακολούθηση.

Σύμφωνα με το σκεπτικό του ανωτάτου δικαστηρίου, υπό την ισχύ του Ν. 4624/2019, αρχείο προσωπικών δεδομένων αποτελεί και η με την μαγνητοσκόπηση δια ψηφιακής κάμερας συσκευής κινητής τηλεφωνίας δημιουργία οπτικοακουστικού υλικού της ερωτικής συνεύρεσης δύο προσώπων, αφού το παραχθέν υλικό δεν χρειάζεται καμία ομαδοποίηση ή ταξινόμηση. Επεξεργασία δε αποτελεί και η αποθήκευση αυτού και η μη διαγραφή του μετά τη λήψη του, όπως και το “μοντάρισμα”, προκειμένου να αποκοπούν συγκεκριμένες σκηνές.

Για την πραγμάτωση της αντικειμενικής υπόστασης του αδικήματος, δεν απαιτείται οπωσδήποτε θετική χωρίς δικαίωμα ενέργεια έξωθεν εισβολής-εισχώρησης, που να επιφέρει με οποιονδήποτε τρόπο υλική επενέργεια σε σύστημα αρχειοθέτησης δεδομένων, αλλά είναι δυνατή και η μετά από νόμιμη κατοχή των δεδομένων, χρήση και επεξεργασία τους, χωρίς δικαίωμα, με έναν από τους αναφερόμενους στο άρθρο 38 παρ. 1 β’ του Ν. 4624/2029 τρόπους.

Περαιτέρω, με την παράγραφο 4 του άρθρου 38 προβλέπεται ιδιαίτερα διακεκριμένης μορφής έγκλημα (κακούργημα) υπερχειλούς υποκειμενικής υπόστασης, τιμωρούμενο ελαφρύτερα σε σχέση με την προϊσχύουσα διάταξη του άρθρου 22 παρ. 6 του Ν. 2472/1997, με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, όταν ο υπαίτιος είχε σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος ή να προκαλέσει περιουσιακή ζημία σε άλλον ή να βλάψει άλλον και το συνολικό όφελος ή η συνολική ζημία υπερβαίνει το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ.

Κατά τη σαφή και αδιάστικτη διατύπωση της διάταξης αυτής, επιβάλλεται η ποινή της κάθειρξης μέχρι δέκα ετών όχι μόνο όταν ο υπαίτιος είχε σκοπό προσπορισμού παράνομου περιουσιακού οφέλους στον εαυτό του ή σε άλλον ή σκοπό πρόκλησης περιουσιακής ζημίας σε άλλον, αλλά και όταν αυτός σκόπευε να βλάψει άλλον, χωρίς να τίθεται από το νόμο στην περίπτωση της βλάβης ποσοτικό κριτήριο. Το ότι αυτή είναι η σαφής βούληση του νομοθέτη, ο οποίος με τη εν λόγω ρύθμιση δεν διαπλάθει ένα αμιγώς περιουσιακό αδίκημα, προκύπτει από το γεγονός ότι στη νέα αυτή διάταξη προβλέφθηκε εκτός από το σκοπό παράνομου περιουσιακού οφέλους και το σκοπό βλάβης τρίτου (που υπήρχαν και στην προηγούμενη διάταξη του άρθρου 22 παρ. 6 του Ν.2472/1997), και ο σκοπός πρόκλησης περιουσιακής ζημίας.

Κατά την κρίση του δικαστηρίου, λοιπόν, απορρίπτοντας όλες τις αντίθετες αιτιάσεις του αναιρεσείοντος περί μη ορθής ερμηνείας και εφαρμογής του νόμου, συντρέχει η κακουργηματικής μορφής παράβαση του άρθρου 38 παρ. 4 του Ν. 4624/2019, όταν συνυπάρχει στο πρόσωπο του δράστη το πρόσθετο στοιχείο του σκοπού πρόκλησης βλάβης τρίτου από την παραβίαση προσωπικών δεδομένων, μη περιουσιακής, αλλά ηθικής, χωρίς πρόβλεψη ποσοτικού ορίου, εφόσον ο νόμος διαχωρίζει με σαφήνεια την έννοια της περιουσιακής ζημίας από την έννοια της βλάβης του υποκειμένου των δεδομένων, την οποία δεν περιόρισε ποσοτικά.

Όσον αφορά δε στην χωρίς δικαίωμα επέμβαση του αναιρεσείοντος στο σύστημα αρχειοθέτησης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των ερωτικών συνευρέσεών του με την παθούσα, κρίθηκε πως με σαφήνεια και πληρότητα αιτιολογείται και διευκρινίζεται ότι ο αναιρεσείων, μετά τη βιντεοσκόπηση των ερωτικών επαφών του με την παθούσα, για την οποία και μόνο συναίνεσε η τελευταία, χωρίς τη γνώση και τη συναίνεσή της, ήτοι χωρίς σχετικό δικαίωμα και χωρίς την συγκατάθεσή της, αντί να διαγράψει το σχετικό αρχείο που δημιουργείτο στο δικό του κινητό τηλέφωνο, εκείνος επενέβαινε σ’ αυτό και το επεξεργαζόταν.

Συγκεκριμένα, το αποθήκευε και το μετέφερε στον ηλεκτρονικό του υπολογιστή και αφού προέβη στο “μοντάρισμά” του, ώστε να αποκοπούν οι σκηνές που εμφανιζόταν ο ίδιος και να εμφανίζεται μόνο το πρόσωπο και το γυμνό σώμα της παθούσας, στη συνέχεια, το μετέδωσε, χωρίς δικαίωμα και χωρίς τη συναίνεση της παθούσας, σε τρίτα μη δικαιούμενα πρόσωπα, με την ανάρτησή του στο διαδίκτυο.

Απόσπασμα απόφασης

Σύμφωνα τέλος με την παρ. 4 του άρθρου 38 του Ν. 4624/2019, ” Με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών τιμωρείται ο υπαίτιος των πράξεων των προηγούμενων παραγράφων, εάν είχε σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος ή να προκαλέσει περιουσιακή ζημία σε άλλον ή να βλάψει άλλον και το συνολικό όφελος ή η συνολική ζημία υπερβαίνει το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ”.

Με την παράγραφο 4 του ως άνω άρθρου προβλέπεται ιδιαίτερα διακεκριμένης μορφής έγκλημα (κακούργημα) υπερχειλούς υποκειμενικής υπόστασης, τιμωρούμενο ελαφρύτερα σε σχέση με την προϊσχύουσα διάταξη του άρθρου 22 παρ. 6 του Ν. 2472/1997 με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών (χωρίς την πρόβλεψη και χρηματικής ποινής, καίτοι αυτό προβλεπόταν αρχικά στην αιτιολογική έκθεση του Ν. 4624/2019) όταν ο υπαίτιος είχε σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος ή να προκαλέσει περιουσιακή ζημία σε άλλον ή να βλάψει άλλον και το συνολικό όφελος ή η συνολική ζημία υπερβαίνει το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ. Κατά τη σαφή και αδιάστικτη διατύπωση της διάταξης αυτής επιβάλλεται η ποινή της κάθειρξης μέχρι δέκα ετών όχι μόνο όταν ο υπαίτιος είχε σκοπό προσπορισμού παράνομου περιουσιακού οφέλους στον εαυτό του ή σε άλλον ή σκοπό πρόκλησης περιουσιακής ζημίας σε άλλον, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό αυτό όφελος ή η συνολική ζημία υπερβαίνουν το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ, αλλά και όταν αυτός σκόπευε να βλάψει άλλον, χωρίς να τίθεται από το νόμο στην περίπτωση της βλάβης ποσοτικό κριτήριο. Το ότι αυτή είναι η σαφής βούληση του νομοθέτη, ο οποίος με τη εν λόγω ρύθμιση δεν διαπλάθει ένα αμιγώς περιουσιακό αδίκημα, προκύπτει από το γεγονός ότι στη νέα αυτή διάταξη προβλέφθηκε εκτός από το σκοπό παράνομου περιουσιακού οφέλους και το σκοπό βλάβης τρίτου, (που υπήρχαν και στην προηγούμενη διάταξη του άρθρου 22 παρ. 6 του Ν.2472/1997) και ο σκοπός πρόκλησης περιουσιακής ζημίας.

Ο νόμος δε με σαφήνεια διακρίνει στην παραπάνω πρόβλεψη την έννοια της περιουσιακής ζημίας από αυτήν της βλάβης, η οποία δεν προβλέπεται ως περιουσιακή, αντιδιαστέλλοντας αυτές, ενώ μόνο για την περιουσιακή ζημία (όπως και για το περιουσιακό όφελος) εισάγεται συγκεκριμένο ποσοτικό όριο (όπως έχει επικρατήσει στα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας και κατά της περιουσίας) όχι δε και για τη βλάβη.

Δεν πρέπει δε να παραβλέπεται ότι το προστατευόμενο από την διάταξη του άρθρου 38 του ν. 4624/2019 (όπως και του άρθρου 22 του προϊσχύσαντος Ν. 2472/1997) έννομο αγαθό είναι το δικαίωμα στην πληροφοριακή αυτοδιάθεση (ή αυτοκαθορισμό) ως ειδικότερη εκδήλωση του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή (ιδιωτική σφαίρα) [(ΣτΕ 3212/2003, ΣτΕ 3545/2002 ], το οποίο δεν είναι πρωτίστως οικονομικής φύσεως. Αξιοσημείωτο επιπλέον είναι ότι το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος αναγνωρίζει ως αυτονόητο δικαίωμα του κάθε ανθρώπου όχι μόνο να διαθέτει και να ασκεί τα δικαιώματα που απορρέουν από την προσωπικότητά του “ως αυτόνομο, αυτεξούσιο και αυτοδιάθετο μη περιουσιακό αγαθό” αλλά και να αναπτύσσει αυτήν σε όλο το φάσμα της οργανωμένης από το κράτος κοινωνικής ζωής, ήτοι στον κοινωνικό, οικονομικό και στον πολιτικό τομέα αυτής. Επομένως συντρέχει κακουργηματικής μορφής παράβαση του άρθρου 38 παρ. 4 του Ν. 4624/2019, όταν συνυπάρχει στο πρόσωπο του δράστη το πρόσθετο στοιχείο του σκοπού πρόκλησης βλάβης τρίτου από την παραβίαση προσωπικών δεδομένων, μη περιουσιακής, αλλά ηθικής τοιαύτης.

Αυτό είναι απόλυτα σύμφωνο με τον σκοπό του νομοθέτη ο οποίος υπογράμμισε στην Αιτιολογική έκθεση σχετικά με το άρθρο 38 παρ. 4 την αντεγκληματοπολιτικά αναγκαία πρόβλεψη μιας τέτοιας διάταξης, επισύρουσας για το δράστη στο πρόσωπο του οποίου συντρέχει πέραν του στοιχείου του δόλου τελέσεως του αδικήματος αυτού και το πρόσθετο στοιχείο του σκοπού πορισμού οφέλους ή πρόκλησης ζημίας άνω των 120.000 ευρώ ή πρόκλησης βλάβης χωρίς πρόβλεψη ποσοτικού ορίου, διακρίνοντας με σαφήνεια την έννοια της περιουσιακής ζημίας από την έννοια της βλάβης του υποκειμένου των δεδομένων, την οποία δεν περιόρισε ποσοτικά.

Πηγή: lawspot.gr